“Nolushu waa halgan, Nin hanyarina mahano qaado”
Maxamed waa wiil dhallinyaro ah oo ay dhaleen qoys sabool ah oo ku nool miyiga. Qoys kiisu waxay lahaayeen 50 neef oo ari ah iyo hal rati oo ay ku guuraan. Qoys ahaan waxay ka koobnaayeen shan qof (Aabbe, Hooyo, 2 wiil iyo hal gabar). waxayna kala ahaayeen Maxamed oo ah wiilka sheekadu ku saabsantahay, gabar walaashiis ah oo ah da’dii isaga hoos uga yarayd taas oo la yiraahdo Canab, wiil ka yar Canab oo isna layiraahdo Cumar iyo labadooda waalid oo la kala yiraahdo Caynab iyo Cowrala.
Maxamed sida caadiga ah wuxuu ilaalin jiray ratiga, maalin maalmaha kamid ah ayaa isaga oo soo dheelmaya ratiga, waxa u yimi Aabihiis oo markaas dhagaysanayey raadiye. raadiyaha waxaa kabaxayey barnaamij sifiican loo diyaariyey loona tabinayey kaas oo ka hadlayey ahmiyadda wax barashadu ay leedahay.
Maxamed wuxuu aad uga helay barnaamijkii wuxuuna ku fekeray siduu waxbarasho u helilahaa, inkasta oo aysan u muuqan suurogal wakhtigaas, maadaama qoyskiisu ay ahaayeen reer guuraa jees ah.
Haddii, uu Maxamed guriga yimi habeen kaas sifiican uma seexan ilayn himiladu qalbigay holcisaaye, wuxuu ka fakarayey habeenki oo dhan macquul nimada uu waxbarasho kuhelinkaro. Waxayna kuqaadatay ayaamo sidii uu qoyskiisa ugu soo bandhigi lahaa qorshaha uu doonayey taas oo ahayd in waxbarasho uu helo.
Ugu dammayntii, xilli fiid ah oo xoolihii la kala xereeyey lana cawaynayo ayuu Maxamed u sheegay qoyskiisa in uu doonayo arrin muhiim ah inuu la wadaago qoys ka, arrinkaas oo waxku ool u ah reerka, xubnihii qoyska oo dhan ayaa soo eegay Maxamed ka dibna Aabihiis ayaa yiri “oo muxuu yahay arrinkaasi bal noosheeg”!?.
Maxamed, oo ay ka muuqato dhiirranaan maadaama uu muddo asbuuc ah uu arrinkan rogrogayey oo ka fekerayey ayaa yiri, waxaan rabaa in aan waxbarto oo aan noqdo qof aqoonleh! Arrintani waxay ku noqotay layaab qoyska, Aabihii ayaa yiri xaggee wax ka baranaysaa inagu waxaynu nahay reer guuraa e!?.
Maxamed ayaa ugu warceliyey Aabihiis, Aabbe waxaan rabaa in la ii geeyo eeddo Qamar (Qamar waa walaasha ka yar oday Caynab oo tuulo deggan) si’aan iyada ula joogo waxna u barto. Intuusan oday Caynab hadlin, waxaa arrintii aad ula dhacday hooyo Cowrala oo tiri waa arrin muhiim ah arrinkan uu inala wadaagay wiilku, ee waa inaynu waxbarasho gaynaa wiilka maadaama ay labadii kale joogaan oo aysan qoys ka cidna waxbarasho helin.
Wadatashi qoys ka dhexdooda ah kadib, Maxamed waxaa loo ogolaaday waxbarashadii waxaana la geeyey tuulada. Eeddo Qamar oo loo geeyey Maxamed iyada qudheedu malahayn aqoon iyo hanti toonna, hase yeeshee maadaama ay ka reer magaalsantahay oday Cayab, waxay soo jeedisay in wiilka la geeyo dugsi Qur’aan iyo Iskuul labadaba.
Oday Caynab oo horay usoo kaxeeyey neef ari ah wuxuu u iib-geeyey neefkii suuqa xoolaha ee tuulada, kadibna, wuxuu soo iibshay kitaab Qur’aanka kariimka ah, iskujoog dharki iskuulka ah iyo hal buug oo uu ugu talogalay inuu Maxamed ku dhigto Iskuulka.
Subixii xigtayna wuxuuna geeyey wiilkiisii Maxamed dugsi iyo iskuul. Oday Caynab isla galabtaasba miyiga ayuu dib ugu carraabay. Maxamed waxay macalimiinta iyo ardaydu u sheegeen in loo baahanyahay shan buug ugu yaraan hase ahaatee arrintani way ku adkayd Maxamed waayo dhaqaale ma haysan, Aabihiisna majoogo oo wuu tagay, Edadiina wuu ka warqabay oo uma suuroobeyn inay u iibiso buugtan cusub, dhanka kale na wali lama qabsan nolasha iyo dadka tuulada midna.
Maxamed oo ahaa wiil hal abuur leh, oo caqli badan, wuxuu bilaabay in uu aado tuulada daafaheeda/ ha reeraheeda, halkaas oo ah meelaha qashin qubka u ah tuulada si uu uga soo urursado buugaag la xooray oo baalal ka banaanyihiin iyo joornaalo cadcad kadibna uu isugu tolo si uu buugaag uga samaysto. Inkasta oo buugtaan Maxamed ay sababtay inuu jeesjees iyo dacaayad joogta ah uu kala kulmo ardayda iskuulkiisa iyo dadka tuulada qayb kamid ah iyaga oo eegaya nolosha hoosaysa ee Maxamed sida buugtiisa. Waxayna u bixiyeen magacyo badan oo ay kusaleeyeen buugtiisa gacan ku samayska ah iyo hugiisa oo aan qurxoonayn. Balse Maxamed waxaas waxba kama soo qaadin jirin maadaama uu ahaa nin hiigsileh oo garanaya meesha uu usocdo. Wuxuuna noloshaas ku dhammaystay Qur’aanki iyo dugsigiisii Hoose/Dhexe.
Tuuladu malahayn dugsi sare, marka Maxamed wuxuu ka codsaday qoyskiisii in loo wareejiyo dagmada si uu uga sii wato waxbarashadiisa sare. Markaan qoyska Maxamed tabartu haku yaraato laakiin waxay aad ugu qanacsanyihiin waxbarashada wiilkooda maadaama uu si heer sare ah uga soo dhalaalay barashadi qur’aanka iyo waxbarashadi dugsigii hoose/dhexe ee tuulada.
Talo iyo raad-raadin ku aaddan ciddii loo gayn lahaa Maxamed kadib, waxaa lahelay Islaan la yiraahdo Ceebla, oo ay saaxiibo dhow yihiin Qamar (Maxamed Eeddadii) maamadaas oo daggan dagmada uu kuyaalo dugsiga sare ee loo wareejinayo Maxammed.
Maama Ceebla’ waxaa loo bandhigay arrintii wiilka, nasiib wanaag-na way aqbashay soojeedintii. waxayna balanqaaday cunnada iyo jiifka Maxamed. Hase yeeshee, wali waxa taagnayd lacagtii iskuulka iyo qarashaadkii kale sida buugtii oo oday Caynab wali laga sugayo.
Oday Caynab oo u muuqda markaan inuu fahmay ahmiyadda waxbarashadda maadaama uu arkay isbeddelka uu sameynayo wiilkiisa Maxamed, wuxuu iibgeyn jiray caanaha iyo wixii kale ee xoolihiisa uu ka helo si uu uga bixiyo lacagta iskuulka wiilkiisa Maxamed, sidii ayuu Maxamed ku bilaabay dugsigii sare oo qaadanaya muddo afar sanno ah.
Dhanka kale maama Ceebla’ oo ahayd qof aad u wanaagsan misna uu qabay oday Diirshe oo ahaa ganacsade ayaa siin jirtay Maxamed lacag u dhiganta hal doolar ($1) Jimce kasta. Si uu uga dhigto shaah-shaah maadaama uu san haysan wax dhaafsiisan cuntada guriga.
Hase yeeshee, Maxamed oo ahaa wiil leh han sare uma muuqan nusa-saace iyo waxaas inuu lacag kubixiyo oo wuxuuba aad ula dhacsanaa abaal weyna ugu hayey qoyska uu la joogo inuu haysto meel uu seexdo iyo cunto saddexda wakhti ah oo bilaash ah. Taasina waxay keentay in Maxamed uu kaydsado lacagtaas yar ee maama Ceebla’ u siisay nusa-saacaha taas oo sababtay labo sano kadib markuu u gudbayey fasalka 3’aad ee dugsiga sare, lacagtiina ay u gaartay boqol doolar ($100). In uu kufurto kabar yar oo horyiiley dugsi Hoose/Dhexe kaas oo u dhowaa xaafaddii uu kunoola Maxamed.
Maxamed wuxuu aadin jiray iskuulkiisa subixi, galinka dambena wuxuu iibsan jiray kabarkiisa oo uu ardayda iskuulka dhigta ka iibinjiray Jalaatada, qalinmaanta, bayaadka, buugta, macmacaanada iyo waxyaabaha kale ee ay ardayda iskuulku ubaahanyihiin. Habeenkiina wuxuu diyaarsan jiray casharadiisa uu soodhigtay galinka hore.
Maxamed wuxuu ahaa shaqsi aad u deggan, furfuran, hal abuur badan, hanleh oo ay jeclaayeen dhammaan macmiishiisu. Taasina waxay keentay in sanad kadib uu kabarkii u badalo dukaan xaafadeed laga helo intii kabarka laga helinjiray iyo dhaammaanba adeegyada dukaamada xaafaduhu bixiyaan.
Markii, uu u gudbayey fasalka ugu dammeeya ee dugsiga sare, xilligii fasaxa Maxamed wuxuu aaday reerkoodii wuxuuna horay usiiqaaday adeeg dhammaystiran iyo xoogaa lacag ah oo uu kashaqeeyey dukaanka si uu uga soo ducaysto waalidkiis.
Runtiina waxay waalidka Maxamed ku ahayd lama filaan!, oo mayba filayn in wiilkoodi heerkan gaaray. waxaa intaas u dheeraa Maxamed qorshe kale oo ah inuu soo kaxeeyo walaashiis Canab si uu u geeyo dugsi lagu barto farsamada gacanta iyo qurxinta haweenka oo ku yiilay degmada uu ku noolyahay Maxamed.
Maadaama qoysku u arkayeey Maxamed nin howlkar ah oo leh hansare way usuuragashay Maxamed qorshihiisii ahaa inuu walaashiis kasoo kaxeeyo miyiga waxna baro. Canab iyo Maxamed waxay yimaadeen degmadii. Canab waxa la geeyey iskuulkii farsamada gacanta iyo qurxinta haweenka, subixiina waxay iibisaa dugaanka inta Maxamed uu jiro iskuulka galabtiina waxay aaddaa waxbarashadeeda, oo dukaanka waxaa la wareega oo iibiya Maxamed.
Maxamed wuxuu yeeshay saaxiibo badan oo iskugu jira saaxiibada waxbarashada iyo kuwo kaleba. In badan oo kamid ah saaxiibada Maxamed ayaa usoo jeediyey inuu ku tahriibo lacagta yar ee uu haysto maadaama uu yahay wiil dadaal badan si uu noloshan mid ka wacan uga abuurto Yurub iyo meelo kale oo kabaxsan dalka. Hase yeeshee, u maysan muuqan waxaasi Maxamed oo wuxuu u arkayey talooyinkaas kuwo uun iska dhalanteed ah, wuxuuna laba jibaaray dadaalkiisi waxbarshada si uu fasalka Afraad kaalin fiican uga galo.
Nasiib wanaag, Maxamed oo ahaa shaqsi dadaal badan galiya waxbarashadiisa, Alle kuxiran, haddana baarri u ah waalidkiis, waxa urumowday riyadiisi iyo ducadii waalidkii oo waxa uu galay kaalinta koowaad ee iskuulkiisa iyo deegaankiisa guud ahaan.
Taasi waxay keentay, in Maxamed uu deeq waxbarasho ka helo mid kamida Jaamacadaha deegaankiisa halkaas oo uu kabilaaban waxbarashada sare ee Jaamacadda oo uu kudhiganayo si bilaash ah. Dhanka kale Maxamed wuxuu aad ugu fiicnaa dhanka hal abuurka iyo dhaqaalaha wuxuuna codsi shaqo u gaystay shirkad ganacsi oo caan ah taas oo ka howlgasha deegaankiisa, isaga oo ka noqday madaxa wax soosaarka shirkada.
Maxamed waxa lagu shaqaaleeyey lacag dhan kun iyo shan boqol oo doolar ($1,500) bilowgiiba, taasi waxay u sahashay muddo yar kudaheed in uu qoyskiisii u samyeeyo beer weyn oo uu u beddalo qoyskiisii xoola dhaqato beeralay ah.
Maxamed qoyskiisu hadda waa ganacsadada ugu caansan dhanka wax soosaarka beeraha ee deegaankooda, walaashiis Canab iyada ayaa lawareegtay dukaankii oo iibisa, waxayna ku haminaysaa inay furato wakhti dhow meel lagu iibiyo dharka haweenka sidoo kalena leh qayb qurxinta haweenka ah oo ay iyadu khaas u leedahay.
Maxamed, oo iminka jaamacadda kasiibaxaya, waxa uu kudhigtaa jamacada lacagla’aan, wuxuu qaataa mushahar fiican. Dhanka kale, waxa loo wadaa in laga dhigo Maamulaha Guud ee shirkada waayo aad ayaa looga helay aqoontiisa, hal abuurkiisa, dulqaadka iyo shaqa wanaaggiisa.
Hadda, Maxamed wuxuu kuhamminayaa dhowr waxyaabood oo kala ah:
- In uu samaysto ganacsi weyn oo isaga gaar u ah.
- In uu guursado.
- In uu waalidkiis geeyo xajka.
- In uu asaaso iskuul lacagla’aan ah oo ay waxku bartaan dadka danyarta ahi.
Halku dhiga Sheekada “Nolushu waa halgan, Nin hanyarina mahano qaado”
W/Q: Ahmed Hussein Suleiman (Xaruur)
Email: Xa*******@gm***.com
